Archiwalna Strona Urząd Gminy Szczurowa - Nieco historii
gmina / Nieco historii

Dzieje Szczurowej sięgają XII wieku, kiedy to po raz pierwszy, przy okazji spisywania testamentu Bolesława Krzywoustego, wzmiankowane zostały tereny szczurowszczyzny. W roku 1138 otrzymał je książę Henryk jako część ziemi lubelsko-sandomierskiej. Powstanie samej Szczurowej – wsi założonej na prawie niemieckim - datuje się na rok 1338. Wtedy to biskup krakowski Jan Grot zezwolił sołtysowi z Niedzielisk na karczowanie lasów zwanych Szczurowa i założenie wsi na obszarze o sporej powierzchni 40 łanów. W nowej wiosce wybudowano młyn i karczmę oraz utworzono parafię, do której w XVIII wieku należały niemal wszystkie wioski z terenu dzisiejszej gminy. W Szczurowej istniała od roku 1596 szkoła parafialna, a także, wyposażony w roku 1615 przez biskupa Piotra Tylickiego, szpital, tzw. Dom Ubogich. Własnością biskupstwa krakowskiego były również inne majątki, głównie Dołęga i Zaborów. Dwór w Dołędze wpisał się do historii dzięki swej roli, jaką odegrał w ruchach narodowo-wyzwoleńczych m.in. w powstaniu styczniowym.
Znaczący swój rozwój Szczurowa zawdzięcza ostatnim właścicielom - Anastazji i Janowi Kępińskim, herbu Nesobia. To oni wybudowali obecny kościół i zespół plebański, pałac, kaplicę i przyczynili się do rozwoju miejscowości.
 

fot. przed dworem rodziny Kępińskich

 

Na terenach dzisiejszej gminy, w Górce i Strzelcach Wielkich, istniały także dobra rycerskie. W XIX wieku majątki te stały się własnością ziemiaństwa polskiego, a sama Szczurowa, odtąd własność kolejno Zielińskich i Kępińskich przeżywa swój rozkwit. W okresie tym połączono wieś utwardzoną drogą ze stacją kolejową w Słotwinie, utworzono urząd pocztowy, aptekę i gabinet lekarski oraz wybudowano pałac, plebanię i kościół parafialny.
 

Na południowy zachód od Szczurowej położona jest jedna z najstarszych wsi w gminie - wieś Strzelce Wielkie. W przeszłości pierwszym właścicielem majątku strzeleckiego była rodzina Wątróbków herbu "Oksza". Posiadłość często zmieniała właścicieli, z czasów świetności Strzelec Wielkich pozostał do dnia dzisiejszego zabytkowy dwór.
 

Na terenie dzisiejszej gminy istniał także majątek w Górce, którego pierwszy właściciel nazywał się Górka i stąd wzięła się również nazwa miejscowości. Ostatnią właścicielką posiadłości była hrabina Krasicka, jej majątek swym obszarem obejmował 123 ha.


Na prawym brzegu Raby, przy jej ujściu do Wisły, usytuowana jest historyczna miejscowość Uście Solne. Miejskie prawo magdeburskie nadał Uściu Solnemu 18 maja 1360 roku król Kazimierz Wielki. Swą bogatą historię królewskie miasto zawdzięczało położeniu na szlaku solnym, biegnącym z Bochni do Gdańska. Przy nim następował szybki rozwój handlu, rzemiosła oraz rolnictwa. Jeszcze za czasów Kazimierza Wielkiego Uście Solne stanowiło podrzędztwo królewskie. Samo miasto i jego okolica zaopatrywały dwór królewski oraz zamek myśliwski w Niepołomicach w chleb, piwo i warzywa. Stąd wywodzili się liczni duchowni oraz studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Od połowy XVII wieku miasto zaczęło podupadać i przechodzić wiele zawirowań administracyjnych. W roku 1934 Tymczasowy Zarząd Powiatowy w Bochni wystąpił z wnioskiem o odebranie Uściu Solnemu ustroju miejskiego i nadanie charakteru gminy wiejskiej. Od 1975 roku stanowi jedną z miejscowości gminy Szczurowa. Mimo, że Uście Solne utraciło status miasta, tradycje miejskie nie zaginęły. Pieczołowicie pielęgnowane i pilnie strzeżone są zwyczaje cechowe i w sposób wyjątkowy eksponowane przy okazji kolejnych jubileuszy miejscowości. Takich jak chociażby 650. rocznica nadania Uściu Solnemu przywileju lokacyjnego.
Najstarszym cechem bogatego niegdyś miasta był cech krawiecki, który powstał w XIV wieku. Po nim powstały reprezentacje szewców, kuśnierzy, piekarzy, krawców, wspólników, rzeźników, rolników, czyli oraczy i Bractwa Kościelnego Maryi Panny. Do dzisiaj zachowały się historyczne cechowe znaki, pieczęcie i dokumenty oraz ołtarze cechowe w parafialnym kościele. Przetrwała także tradycja majówek, podczas których z wieży kościelnej można usłyszeć w wykonaniu miejscowej orkiestry dętej piękne pieśni maryjne. Uście Solne ma cztery duże przysiółki, dawniej przedmieścia: Uście Stare, Błonie, Bliższe Łany, Dalsze Łany.


fot. Orkiestra Dęta z Uścia Solnego (29 czerwca 1938 r.)

 

Prawdy i legendy

 

 Więcej informacji znajdą Państwo w Monografii Gminy Szczurowa
„SZCZUROWA. Z dziejów wsi i gminy”
pod redakcją Józefa Hampla, Kraków 1996 r.




Szczurowa na kartach starych fotografii

  Ochotnicze Straże Pożarne

OSP Górka

OSP Rylowa

Orkiestra strażacka Uście Solne 29 czerwca 1938 r.

Uście Solne, orkiestra OSP na rynku

OSP Uście Solne

OSP Uście Solne 17 czerwca 1965r.

OSP Zaborów

OSP Górka

OSP Pojawie

OSP Pojawie

OSP Pojawie

OSP Pojawie

OSP Pojawie

OSP Rylowa

OSP Rylowa

Fotografie przekazane przez mieszkańca Strzelec Wielkich

 

Strzelce Wielkie

Budowa remizy w Strzelcach Wielkich

kościół w Strzelcach Wielkich

kościół w Strzelcach Wielkich

kościół w Rajsku

kościół w Rajsku

Zaproszenie

Dom Ludowy w Zaborowie

 

Fotografie nadesłane przez Tadeusza z Krakowa
Autor zdjęć nieznany (rok 1943 lub 1944)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Poświecenie dzwonów parafii Św. Sebastiana w Strzelach Wielkich
(fotografia nadesłana przez Pawła Drewko)

Fotografie pochodzące z albumu Marii Chwała z Kopaczy Wielkich
(nadesłane przez Pana Tadeusza z Krakowa)

Komunia św. rocznik 1933

Komunia św. rocznik 1935

Otwarcie domu ludowego Kopacze Wielkie 23.09.1979

Otwarcie mostu Kopacze Wielkie Lipiec 1984r.

Otwarcie mostu Kopacze Wielkie

Otwarcie mostu Kopacze Wielkie Lipiec 1984

Otwarcie mostu Lipiec 1984r.

Powódz w Woli Przemykowskiej. Artykuł zamieszczony w gazecie "Orzeł " nr 7 z 1882 r

Ślub Stanisława i Antoniny Drabant Listopad 1934r Kopacze W.

Nieistniejący kościół w Woli Przemykowskiej

Zaproszenie na Poświęcenie Kamienia węgielnego pod nowy kościół

Jeżeli posiadacie Państwo ciekawe zdjęcia z dawnych lat i chcielibyście udostępnić internautom za pośrednictwem naszej strony internetowej, prosimy o przesłanie zdjęć na adres e-mail: ug@szczurowa.pl lub promocja@szczurowa.pl z podaniem imienia i nazwiska autora bądź posiadacza zdjęć.

 

Archiwalna Strona